Một số thông tin trên mạng đang lan truyền những phát ngôn được cho là của một cán bộ lãnh đạo cấp vụ của Thanh tra Chính phủ với nhiều lời lẽ không hay dành cho báo chí. Theo đó, vị lãnh đạo này tỏ thái độ miệt thị báo chí, xem báo chí như là đối tượng gây rối hoạt động thanh tra, đòi phải “đuổi cổ”, “cấm cửa” báo chí… Những thông tin đó chính xác đến đâu cần được xác minh, làm rõ, nhưng đây không phải là lần đầu tiên có người với lời lẽ và cách ứng xử chưa thực sự phù hợp với báo chí.

Đã từng có sự “kiên quyết tránh né” báo chí của một số vị lãnh đạo khi phóng viên đến tìm hiểu những vấn đề bức xúc của ngành, của địa phương mà lẽ ra những người có trách nhiệm nên thông tin rõ ràng để dư luận hiểu rõ vấn đề. Đã từng có sự đùn đẩy trách nhiệm trả lời báo chí với những vấn đề mà nhà báo đang quan tâm trong khi quy chế phát ngôn đã nêu rõ và việc phân công người phát ngôn ở đơn vị, địa phương đó cũng đã được công khai. Đã từng có những cách gọi xách mé, mang tính xúc phạm đối với phóng viên, nhà báo khi họ đặt những câu hỏi mang tính truy vấn trách nhiệm của cá nhân hoặc tập thể ở một số nơi có vụ việc nổi cộm. Đã từng có những vụ hành hung nhà báo, phóng viên khi có va chạm, hiểu lầm hoặc đơn giản chỉ vì muốn dằn mặt những người làm công tác đưa thông tin đến với công chúng… Những điều đó hẳn sẽ không dừng lại cả về quy mô, tính chất, số vụ việc nếu không có sự chấn chỉnh kịp thời.

Ở nước ta, báo chí “là phương tiện thông tin thiết yếu đối với đời sống xã hội; là cơ quan ngôn luận của cơ quan đảng, cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp; là diễn đàn của nhân dân” (Điều 4 Luật Báo chí 2016). Nói cách khác, báo chí là công cụ của Đảng, của Nhà nước, của các đoàn thể nhân dân và là tiếng nói của nhân dân; không có báo chí là công cụ của riêng một ai. Các hoạt động của báo chí đã được Luật Báo chí và các văn bản dưới luật điều chỉnh, cùng sự định hướng của Đảng. Hoạt động tác nghiệp của người làm báo còn được điều chỉnh bằng các quy định về đạo đức nghề nghiệp do Hội Nhà báo Việt Nam ban hành. Do đó, về nguyên tắc, hoạt động của báo chí phải được tôn trọng, bởi đó là một trong các yếu tố cấu thành quyền tự do ngôn luận, một trong những quyền tối quan trọng của con người trong một xã hội văn minh. Tức là, việc cung cấp thông tin phải được thực hiện nghiêm túc, đầy đủ, kịp thời, đúng quy định của pháp luật; điều đó không chỉ để phục vụ hoạt động của những người tác nghiệp cụ thể, của cơ quan báo chí mà còn của xã hội, kể cả của chính cơ quan, đơn vị có sự việc được báo chí đến thông tin.

Những hành vi né tránh báo chí, nhất là “đuổi cổ”, “cấm cửa” báo chí (trừ những vấn đề liên quan đến an ninh hoặc lợi ích quốc gia hoặc đời tư cá nhân… được pháp luật bảo vệ) là vi phạm nghiêm trọng Luật Báo chí, là vi phạm quyền được thông tin của báo chí và công chúng. Việc sử dụng bạo lực với phóng viên, nhà báo còn vi phạm pháp luật hình sự. Nếu chỉ dừng lại sự thóa mạ, xúc phạm phóng viên thì coi đó là biểu hiện thiếu văn hóa, kém văn minh; nếu người có hành xử đó là cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo, là điều rất đáng tiếc, rất không nên. Tất cả những điều đó cần phải được khắc phục, chấn chỉnh.

Để góp phần hạn chế những ứng xử chưa phù hợp với báo chí, các cơ quan, đơn vị cần quán triệt trong cán bộ, nhân viên các quy định của pháp luật về hoạt động báo chí, về quyền và nghĩa vụ của nhà báo, về ứng xử đối với nhà báo nói riêng và khách đến liên hệ công tác nói chung, về trách nhiệm trả lời báo chí của người phát ngôn tại cơ quan, đơn vị… Nắm chắc những điều đó, cán bộ, nhân viên sẽ có ứng xử đúng mực hơn, có thể giúp báo chí tác nghiệp tốt hơn, đồng thời giám sát được hoạt động của báo chí, của người làm báo, tránh những sai sót đáng tiếc của cả cơ quan, đơn vị và người làm báo.

Dĩ nhiên, muốn nhận được sự tôn trọng và hợp tác từ các cá nhân mà phóng viên, nhà báo đến liên hệ công tác, bản thân các phóng viên, nhà báo phải thể hiện đúng các chuẩn mực về pháp luật, về đạo đức, về ứng xử. Người làm báo tuy không phải là người đi “xin” thông tin nhưng cũng không được thể hiện thái độ “ta đây”, “kẻ cả”, không được hống hách, bất lịch sự. Người làm báo phải hiểu rõ quyền và nghĩa vụ của mình, có thái độ ứng xử phù hợp, kể cả trang phục, lời nói và phải tác nghiệp đúng theo quy định của pháp luật. Người làm báo là đảng viên thì càng phải thực hiện nghiêm túc những điều này hơn nữa.

Mối quan hệ giữa người làm báo và các cơ quan, đơn vị phải là sự hợp tác đôi bên cùng có lợi và phải đặt lợi ích của công chúng, của xã hội, của đất nước lên trên hết. Bất kỳ sự vụ lợi hoặc động cơ cá nhân nào đều trái với tinh thần và mục đích hoạt động của báo chí ở nước ta.

Theo thanhuytphcm.vn

ICT