Ông Lý Bá Toàn, Phó cục trưởng Cục Xuất bản, cho biết, trong 6 tháng đầu năm 2010, có 7.939 cuốn sách xuất bản với hơn 137,1 triệu bản nhưng số sách liên kết chiếm đến 51,7%. Ông dẫn ra hàng chục nhà xuất bản (NXB) có tỉ lệ sách liên kết trên 90 - 100% và phần lớn rơi vào các NXB trung ương.

Sách lậu do cơ quan chức năng phát hiện, thu giữ ở Hà Nội

“Không nhớ mặt con”

Thứ trưởng Bộ TT-TT Đỗ Quý Doãn nói: “Cho phép liên kết trong hoạt động xuất bản là một chủ trương rất thoáng của Đảng và Nhà nước. Tuy nhiên, do các NXB thả nổi, buông lỏng quản lý, thậm chí có NXB không hề biết “đứa con” liên kết của mình đến nay như thế nào nên sai phạm xảy ra liên tục. Việc để các ấn phẩm có nội dung thiếu lành mạnh, chất lượng kém vẫn được tuôn ra thị trường cần tổ chức rút kinh nghiệm một cách nghiêm túc”.

Ông Nguyễn Kiểm cho rằng, sách liên kết đang bị thả nổi và trở thành con dao hai lưỡi cho các NXB. Nhiều trường hợp biên tập viên cắt bỏ nhưng cuối cùng, NXB vẫn đưa nội dung đó vào ấn phẩm, bởi bên liên kết bảo rằng “có nội dung đó mới bán được sách”.

Ông Hà Tất Thắng, Giám đốc NXB Lao động & Xã hội, nhận xét: “Liên kết xuất bản là một xu thế hợp tác tốt trong điều kiện đặc thù của ngành, của thị trường. Tuy nhiên, nếu một NXB mà chỉ trông chờ vào thành quả liên kết thì cơ quan chủ quản, cơ quan chức năng cũng nên sớm xem xét lại định hướng về tôn chỉ, mục đích và năng lực, điều kiện hoạt động hiện tại và lâu dài của NXB đó”.

Thứ trưởng Đỗ Quý Doãn cho biết, Bộ TT-TT sẽ rà soát tổng thể quy hoạch để có lộ trình sắp xếp; hiện có rất nhiều hồ sơ trình Bộ xin mở NXB. “Chúng ta phải tính đến đồng vốn, cơ sở vật chất, năng lực đội ngũ và vấn đề phát hành, doanh thu, tái đầu tư cho sự nghiệp. Phải hội đủ điều kiện thì mới thành lập, mới mở”, ông Doãn nói. Tùy điều kiện, đặc thù của ngành hay địa phương mà áp dụng mô hình cho phù hợp: đơn vị sự nghiệp có thu, công ty TNHH một thành viên…

Tăng khung hình phạt, giảm thuế giấy in

Ông Nguyễn Minh Nhựt, Phó Giám đốc NXB Trẻ, cho rằng: “Tình trạng in lậu sách phát tán quá nhiều, dù phát hiện hàng loạt vụ in lậu sách lớn tại Công ty cổ phần in Hoa Mai - nhà sách Quỳnh Mai, Công ty cổ phần Phát hành sách thiết bị trường học Việt Nam - nhà sách Tiến Thọ, Công ty TNHH Minh Tâm - nhà sách Minh Thắng... được dư luận hoan nghênh”. Tuy nhiên, “mức xử phạt còn quá nhẹ, hình thức chế tài chưa đủ mạnh để răn đe cho những trường hợp tương tự”, ông nói.

Thứ trưởng Đỗ Quý Doãn khẳng định, Thanh tra Bộ và các lực lượng phối hợp công an, an ninh thông tin và truyền thông sẽ kiên quyết hơn đối với nạn in lậu. Những vụ nổi cộm có mức độ sai phạm đủ để cấu thành tội danh có thể sẽ phải chịu thu hồi giấy phép hoạt động, giấy phép kinh doanh, thậm chí xử lý hình sự như tội làm hàng giả, hàng nhái. Bộ đang tích cực đôn đốc các địa phương sớm thành lập đội thanh tra liên ngành chống in lậu. Tuy nhiên, ông cũng đề nghị các NXB và nhà sách tính toán lại giá sách. “Nếu giảm được giá sách ở mức làm lậu khó mà bán chạy thì tất yếu những người làm lậu phải bỏ cuộc”, ông Đỗ Quý Doãn nói.

Tại hội nghị, nhiều ý kiến cho rằng, mức thuế nhập khẩu giấy in, thiết bị in ấn; thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân đối với hoạt động xuất bản còn quá cao nên không tạo điều kiện khuyến khích phát triển, giảm giá thành các ấn phẩm in. Trong khi đó, cộng tác viên, biên tập viên NXB chịu thuế thu nhập đến 10%. Cục trưởng Cục Xuất bản Nguyễn Kiểm cho biết: Cục hoàn tất tờ trình cho Bộ trưởng trình Thủ tướng Chính phủ xem xét ban hành hàng loạt điều chỉnh liên quan đến các chính sách thuế (theo hướng thấp hơn) đối với hoạt động xuất bản.