Có thể nói chưa khi nào tác động của những nội dung số lại ảnh hưởng tới xã hội một cách rộng khắp như hiện nay. Tuy nhiên, những mặt trái của các sản phẩm trên nền Internet đang làm đau đầu các nhà quản lý. Và việc tìm ra biện pháp quản lý đang được đặt ra…

Quản không xuể

Theo Bộ TT&TT, đến thời điểm này cả nước đã cấp phép 32 báo điện tử, 180 trang thông tin điện tử của cơ quan báo chí và gần 200 giấy phép trang thông tin điện tử tổng hợp. Đa số các bộ, cơ quan ngang bộ, tỉnh, thành phố đã có trang thông tin điện tử hoặc cổng thông tin điện tử. Quyết tâm của Chính phủ đến hết năm 2010 bảo đảm 100% các bộ, cơ quan ngang bộ, UBND các tỉnh, thành… phải có cổng thông tin điện tử hoặc trang thông tin điện tử.

Riêng về game online, có thể nói trong vòng năm năm trở lại đây, ngành công nghiệp game online Việt Nam có sự phát triển bùng nổ cả về số lượng công ty, số lượng trò chơi và số lượng người chơi. Sự phát triển này đã và đang góp phần tích cực vào việc thúc đẩy ngành công nghiệp nội dung số Việt Nam phát triển, mang lại nguồn thu ngân sách, giải quyết việc làm và cải thiện đời sống của một bộ phận lao động trong xã hội.

Việc quản lý trẻ em chơi game luôn làm đau đầu nhà quản lý.

Tuy nhiên, bên cạnh những mặt tích cực, những việc đã làm được, hoạt động của báo điện tử, trang thông tin điện tử và game online còn bộc lộ một số tồn tại gây tác hại cho xã hội. Nhiều chuyên gia thừa nhận thực tế có không ít tờ báo xa rời tôn chỉ, mục đích, đối tượng phục vụ; nhiều tin, bài, hình ảnh thiếu nhạy cảm về chính trị; thông tin thiếu chính xác, khách quan; khai thác thiếu chọn lọc. Một số tờ báo sa vào khuynh hướng moi móc chuyện vụn vặt, vô bổ; soi mói đời tư các nhân vật nổi tiếng; sa đà vào các vấn đề giới tính, tâm linh, mê tín dị đoan, bạo lực. Trong lĩnh vực game online, khảo sát cho thấy có nhiều game có yếu tố bạo lực, 9% có yếu tố cờ bạc... gây tác động tiêu cực tới một bộ phận thanh thiếu niên. Đặc biệt, đại đa số game online tiêu cực này có nguồn gốc máy chủ đặt tại nước ngoài.

Ông Chu Hòa, Phó Cục trưởng Cục Quản lý phát thanh truyền hình và trang tin điện tử, thẳng thắn nhìn nhận: “Mạng Internet của Việt Nam phát triển nhanh và nóng. Nếu không có sự phối hợp của chính quyền địa phương thì khó quản lý xuể”. Ông Hòa đề nghị sắp tới sẽ thành lập trung tâm kiểm soát các nội dung bất hợp pháp trên Internet.

Nên áp dụng biện pháp kỹ thuật

Ông Lê Hồng Minh, Phó Chủ tịch VINASA, dự báo trong 10 năm nữa số lượng người sử dụng Internet có thể sẽ tăng gấp 2,3 lần hiện nay, số lượng người cung cấp các dịch vụ trên Internet cũng sẽ tăng theo. Do vậy vấn đề quản lý sẽ phức tạp hơn hiện nay rất nhiều, các biện pháp hành chính sẽ khó phát huy hiệu quả nếu không nói là ít tác dụng.

Bàn về giải pháp để quản lý và phát triển hoạt động của báo điện tử, trang thông tin điện tử và game online tại Việt Nam, có ý kiến cho rằng biện pháp kỹ thuật là một giải pháp hiệu quả được nhiều nước trên thế giới áp dụng. Đơn cử như Trung Quốc, với khoảng 1/3 dân số sử dụng Internet (khoảng 400 triệu người) họ đã áp dụng hình thức quản lý nội dung qua một hệ thống tường lửa khổng lồ để lọc các thông tin tiêu cực và vi phạm pháp luật. Mặc dù không thể bao quát hết được hàng triệu website nhưng đây là biện pháp quản lý tương đối hữu hiệu so với các biện pháp hành chính. Còn tại Hàn Quốc, chính phủ nước này yêu cầu tất cả người chơi phải đăng ký chứng minh thư. Việt Nam cũng áp dụng hình thức này nhưng chưa kết nối với hệ thống cơ sở dữ liệu để xác nhận tính chính xác của đăng nhập, vì vậy chưa phát huy hiệu quả. Việt Nam hiện có hơn 30.000 quán net và nếu áp dụng biện pháp hành chính là xử phạt các trường hợp mở cửa quá giờ quy định là rất khó, sẽ chỉ như “bắt cóc bỏ đĩa” vì không thể kiểm soát xuể và thường xuyên được. Nếu áp dụng hình thức ngắt dịch vụ Internet từ chính các ISP theo giờ quy định đối với các quán net và các gia đình (nếu có đăng ký) thì có thể áp dụng hiệu quả với 100% các quán net và với các gia đình muốn quản lý con em.

GS-TS Phùng Hữu Phú, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng ban thường trực Ban Tuyên giáo Trung ương, thừa nhận: “Chính sách quản lý Internet của Trung Quốc có thể là một sự tham khảo, vừa khuyến khích phát triển, vừa cạnh tranh trong nước và quan trọng nhất là hạn chế nội dung tiêu cực từ nước ngoài có biểu hiện đi ngược với chính sách quốc gia và vi phạm thuần phong mỹ tục”.

Ông Phú cho rằng cơ quan nhà nước nên tạo điều kiện cho ngành công nghiệp nội dung số, Internet tại Việt Nam phát triển… Nới rộng quy định về quản lý nội dung nhằm tạo điều kiện cho doanh nghiệp phát triển. Chính phủ nên phân vùng lĩnh vực nội dung cần quản lý. Định hướng dư luận của báo chí, hạn chế các thông tin về sản phẩm nội dung số do các doanh nghiệp nước ngoài cung cấp tại thị trường Việt Nam. Từng bước hoàn thiện cơ sở pháp lý, xây dựng cơ chế kiểm soát hiệu quả điều chỉnh hoạt động của website, sản phẩm tại Việt Nam của doanh nghiệp nội dung số nước ngoài.

NM