Đất Việt tiếp tục nhận được bài góp ý của độc giả Nguyễn Thị Bích Ngọc (ở địa chỉ 191 Lạc Long Quân, Nghĩa Đô, Cầu Giấy, Hà Nội) về chủ đề Làm thế nào để chống in lậu sách? Xin giới thiệu cùng bạn đọc 

Hám rẻ trong mua sách khác hẳn mua các mặt hàng khác, quần áo hàng hiệu, hàng nhái và hàng gia công khác hẳn nhau về cấp độ và không ai nói việc “thượng đế” mua hàng fake vì hám rẻ cả dù với nhiều người, chúng chỉ khác nhau cái giá. Sách lậu lại khác, đó là một sản phẩm văn hoá. Mua sách là mua nội dung tri thức trong đó mà theo khách hàng, nội dung sách lậu giống hệt sách thật thì với mức giá rẻ hơn có khi lên tới 70%, ai mà chẳng hám. Một ví dụ nhỏ, từ năm 1992, bộ truyện tranh Đô rê mon làm nên cơn sốt trên thị trường sách mà độ nóng và độ dài của cơn sốt đó bỏ xa Harry Potter, Chạng vạng, Trăng non... Năm 2010, Đô rê mon tái xuất với diện mạo gần với nguyên tác nhất với tên mới Doreamon. Cách đọc ngược hay tên gọi khác lạ của các nhân vật không hề tạo thành rào cản độc giả. Các đầu nậu không thể bỏ qua mặt hàng đắt khách này, sách thật giá 13.500 đồng thì sách lậu chỉ có giá 5.000 đồng. Tiền để mua một cuốn sách có thể mua được gần 3 cuốn, thật tình với bài tính đơn giản đó khó có độc giả nào cưỡng lại được.

Vậy nên càng ngày sách lậu càng làm mưa làm gió trên thị trường, mức phạt dù có tăng cao cũng không làm bật được rễ; sách thật dù có hạ giá đến kịch trần cũng bị hạ đo ván. Người mua đã trực tiếp tiếp tay cho một trò gian lận, thậm chí ăn cắp, ăn cướp mồ hôi, công sức, chất xám. Độc giả hơn ai hết hiểu điều đó. Thuở ban đầu còn đó tâm lý “cho đáng đời, ai bảo đề giá sách cao chót vót”; giá sách lậu theo họ mới đúng là giá thật. Đấy là tâm lý gần gũi với những bà nội trợ mua bó rau, cân thịt từ gánh hàng rong hay mẹt chợ tạm, chợ đuổi vì nghĩ rằng giá của họ mềm hơn giá tiểu thương trong chợ vì không phải mất tiền thuê cửa hàng, cửa hiệu, đóng thuế này khác. Nhưng rồi cùng với thời gian họ cũng nhận ra rằng, sách lậu là sách nhái, thậm chí phế phẩm. Nhưng vẫn tự an ủi, nội dung tri thức của sách giả vẫn là thật. Mà đọc sách là đọc tri thức chứ không cần quan tâm đến những tiểu tiết như chất lượng giấy, chất lượng in ấn... Nhiều người tự an ủi với tinh thần AQ, so với sách ngày xưa, thuở bao cấp thì vẫn còn đẹp chán.

Khi bàn về giải pháp chống sách in lậu, nhiều người đã hiến kế phải thức tỉnh được độc giả mua sách lậu là tiếp tay cho đầu nậu, góp phần giết sách thật, cầm trên tay cuốn sách thì phải yêu sách. Nhưng ý thức này dù được thức tỉnh cũng khó đủ lực để đánh bại tâm lý ham rẻ có căn cơ sâu rễ bền gốc kia.

Theo tôi, để từng bước lay bật gốc rễ tính vụ lợi trong toan tính mua sách lậu của độc giả, phải suy nghĩ như họ. Đúng là mua sách lậu chỉ là cái lợi gần, trước mắt, thực ra độc giả đang cầm dao đâm vào chính mình. Xa xôi thì vẫn là chuyện họ tiếp tay cho sách lậu, làm cho sách thật mất chỗ đứng trên giá sách. Một người làm sách thật phải gánh trên vai hàng chục kẻ đầu nậu chỉ chờ trục lợi, sách mới ra là nhanh tay sao chép, in nhái bán rẻ. Quan hệ đó không thể bền, đến một lúc nào đó, người làm sách sẽ kiệt sức cả về lực và tâm. Thị trường sách mục ruỗng vì những con kí sinh hút tuỷ sống. Gần hơn, thiết thực hằng ngày, đọc sách lậu cũng như dùng hàng thứ phẩm, nó ảnh hưởng trực tiếp đến sức khoẻ.

Vật chất thì đó là thị lực độc giả yếu dần vì sách in mờ trên giấy xấu, tinh thần thì vì mua sách rẻ mà thực tình độc giả biết tỏng đó là sách giả nên không có thái độ trân trọng chính cuốn sách đó nữa. Một cuốn sách không được trân trọng thì cũng không thể phát tiết hết tinh hoa. Những thói quen xấu trong hành xử với sách từ đó sinh ra như vứt sách, xé sách, gạch xoá, viết bẩn vào sách, đọc xong là bỏ... được dịp để hoành hành. Người lớn làm, trẻ con theo gương. Không còn những cuốn sách phải xuýt xoa khi giở, gối đầu giường, chuyền tay, thậm chí truyền đời như gia bảo. Vậy nên, dù lượng sách hằng năm xuất bản tăng, văn hoá đọc vẫn là đề tài nóng hổi gây đau đầu các nhà văn hoá, giáo dục.

Sách lậu không chỉ là sách giả, đó là sách độc. Theo tôi, đó là nội dung cần được tuyên truyền mạnh mẽ, sâu rộng trong xã hội. Độc giả nhận thức được điều ấy thì tự khắc sách giả sẽ phải "chết".


Nguyễn Thị Bích Ngọc